Bazuar nga seriali “Adolescence”/Si të rrisni djalin tuaj në epokën e manosferës!
“Gjithçka që prek drita është mbretëria jonë.” Në filmin “Mbreti Luan”, Mufasa ia jep këtë copëz urtësie djalit të tij, Simba, ndërsa ata shikojnë jashtë nga Shkëmbi i Krenarisë. Nuk është saktësisht një shpallje pronësie – më shumë në frymën e kujdestarisë dhe përgjegjësisë. Kjo skenë luhet në kokën e shumë njerëzve kur mendojnë për rolin si prind për djemtë e tyre. Më pas, mendimet kthehen te bota në të cilën ata do të rriten dhe do të trashëgojnë, një shkretëtirë e mbushur me zjarre të shkatërruar nga luftërat kulturore dhe ndryshimet klimatike, incelët dhe bullizuesit. Ai vend i errët? Manosfera.
Në librin e saj “Burrat që urrejnë gratë”, Laura Bates, themeluesja e Projektit të Seksizmit të Përditshëm, e përshkruan manosferën si “një spektër të ndërlidhur të grupeve të ndryshme, por të lidhura, secili me sistemet e veta të ngurta të besimit, leksikun dhe format e indoktrinimit”. Ajo rrëfen një ekosistem ku ideologjitë mizogjene, raciste dhe homofobike gërryejnë dhe ndryshojnë të pakontrolluara. Më keq akoma, ajo raporton se këto ide, të cilat “ishin kufizuar më parë në qoshet më të errëta të internetit”, po përhapen gjithnjë e më shumë në botën tonë reale.
Është ky realiteti që përshkruhet në “Adolescence”, seriali i mirënjohur i Netflix që ndjek Jamie-n, një djalë 13-vjeçar në vështirësi, i cili akuzohet për sjellje të dhunshme dhe arrestohet për vrasjen e një shoqeje të shkollës. (Roli i Jamie luhet në perfeksion nga aktori Owen Cooper.)
Për shumë prindër, joshja e errët e manosferës u bë fillimisht e pashmangshme me shfaqjen e Andrew Tate, influencuesi i cili është nën hetim në Rumani, por me sa duket në gjuhën e çdo djali në shesh lojërash. “Manosfera ekzistonte shumë përpara Andrew Tate”, thotë Simon Copland, një kandidat për doktoraturë në sociologji në Universitetin Kombëtar Australian, i cili po studion këtë temë. “Ai sigurisht u ka dhënë atyre më shumë mbulim, por është më i madh se ai.”
Copland paralajmëron se nëse e hiqni Tate nga korniza, “ka të gjitha mundësitë që dikush tjetër ta mbushë boshllëkun. Për të minuar vërtet manosferën, ne duhet të adresojmë arsyet pse njerëzit bashkohen në radhë të parë.
Sipas grupit të bamirësisë dhe mbështetjes Exit Hate, djem të vegjël po shënjestrohen dhe radikalizohen nga grupet në internet. “Ne bëjmë trajnime në shkolla dhe kolegje, duke i pyetur të rinjtë se si ndihen,” thotë Nigel Bromage, themeluesi i Exit Hate. “Shumë prej tyre thonë se ndihen të humbur. Janë të shqetësuar për identitetin dhe ndihen pa zë. Ndihen sikur nuk kanë ku të flasin dhe manosfera po u jep atyre një vend ku mund të bëjnë ato biseda të vështira.”
Të rinjtë kanë shumë pyetje – për veten, botën dhe vendin e tyre në të. Manosfera ofron përgjigje të lehta. Bromage thotë se u takon prindërve që të kenë përgjigje më të mira. “Nënat priren të marrin përgjegjësi dhe duan të bëjnë këto biseda,” thotë ai. “Shumë baballarë me të vërtetë kanë vështirësi. Disa bëjnë më shumë punë jashtë orarit vetëm që të mos shkojnë në shtëpi. Ata i shmangen kësaj, por ajo që këta djem duan është një model i fortë mashkullor.”
Hapi i parë, pra, është të rritet. Ja çfarë duhet të bëni më pas.
1. Është një bisedë e vazhdueshme
Mos e mendoni si “bisedë”. “Çfarë bisede?” pyet Sophia Smith Galer, autore e Losing It: Sex Education For The 21st Century. “Ne duhet të flasim.” Me pak fjalë, një bisedë e vetme për zogjtë dhe bletët nuk do ta presë atë. Në vend të kësaj, edukimi seksual duhet të jetë një dialog i vazhdueshëm që duhet të vijë nga prindërit dhe mësuesit – si dhe nga vetë fëmijët.
“Ne mund të fillojmë duke u siguruar që t’u rrënjosim fëmijëve tanë, që në foshnjëri, të kuptuarit se trupat e tyre janë të tyret dhe se të tjerët duhet të respektojnë kufijtë e tyre,” thotë Lola Okolosie, një mësuese dhe shkrimtare që shkroi mbi temën e prindërve që merren me Tate në The Guardian. “Këto çështje do të kenë nevojë të rishikohen përsëri dhe përsëri.”
Mund të ndihet e sikletshme në fillim, por qëllimi është që përfundimisht të mos jetë. “Ne nuk jemi domosdoshmërisht të ndërtuar për të folur për të gjitha këto gjëra në një mënyrë të sigurt,” tha Smith Galer për The Blindboy Podcast.
“Duhet të pranojmë se, jo, nuk i kemi të gjitha përgjigjet, por jemi të përgatitur të bëjmë kërkimin tonë për ta zbuluar,” thotë Okolosie.
2. Kuptoni se me çfarë keni të bëni
Për të mbyllur hendekun e kulturës digjitale, Bates sugjeron të zhyteni vetë në faqet e të drejtave të burrave në Reddit. “Regjistrohu për disa nga llogaritë më të mëdha të meme-ve të komedisë në Instagram dhe shiko se çfarë po nxjerrin”, tha ajo për The Guardian. “Provoni të shkruani diçka të padëmshme për gratë në YouTube dhe më pas kushtojini vëmendje pesë ose gjashtë videove që ofron algoritmi. Krijoni një llogari në TikTok dhe merrni një pasqyrë se si është në të vërtetë ajo botë.”
Nuk do t’ju duhet të shkoni shumë larg në vrimën e lepurit. “Unë nuk jam i sigurt se prindërit duhet të kenë një kuptim të thellë se si e djathta ekstreme përdor mediat sociale,” thotë Copland. “Por ata duhet të rrënjosin vlerat progresive te fëmijët e tyre që në moshë të re dhe duhet të diskutojnë rregullisht politikën dhe çështjet në mënyrë që ata të mund të ndërhyjnë nëse dhe kur duhet. Ka të bëjë me dhënien e fëmijëve një tabelë të fortë tingullore, në mënyrë që ata të mos marrin informacion vetëm nga mediat sociale.”
3. Njihni shenjat
Exit Hate rendit sjelljet e mëposhtme si tregues që dikush po merret nga grupet ekstremiste në internet: ata izolohen nga familja dhe miqtë, flasin si nga një fjalim i shkruar, ata nuk janë të gatshëm të debatojnë për pikëpamjet e tyre, ata janë papritur mosrespektues ndaj të tjerëve, ata janë gjithnjë e më të zemëruar dhe/ose të fshehtë, kanë tatuazhe të reja ose mbështesin individë apo grupe me pikëpamje raciste.
“Njerëzit mund të kërkojnë fraza të tilla si “korrektësia politike u çmend” ose “luftëtarë të drejtësisë sociale”, thotë Copland. “Manosfera flet për marrëdhëniet midis burrave dhe grave në terma thuajse shkencore.”
4. Mos u bë armik
“Instinkti është të sulmosh Andrew Tate, por kjo është gjëja më e keqe që mund të bësh”, thotë Phil Priestley, konsulent kryesor për Zhvillimin Gjithëpërfshirës, i cili punon në shkolla dhe kolegje si mentor dhe trajner. “Tate i bind të rinjtë se institucionet rreth tyre nuk janë të besueshme, duke iu referuar atyre si “Matrix”. Tate i ka programuar ndjekësit e tij të jenë në gatishmëri për njerëzit që përpiqen ta diskreditojnë atë. Të rinjtë bëhen mbrojtës ndaj vetvetes dhe fillojnë t’ju perceptojnë si armik.”
5. Ndizni dritat e tyre në vend
“Andrew Tate është një mjeshtër kur bëhet fjalë për manipulim,” thotë Priestley. “Ne duhet të jemi të rriturit që hyjnë në dhomë dhe ndezin dritat.” Për këtë, Priestley sugjeron ndryshimin e teorive mizogjene duke i zbatuar ato tek gratë në jetën e të rinjve. Duke punuar në grupe të vogla me jo më shumë se tre, ai do të pyesë se si do t’i vlerësonin motrat ose nënat e tyre në një shkallë nga 1 në 10 për atraktivitetin. Më pas ai do t’i detyrojë ata të vlerësojnë nënat ose të dashurat e njëri-tjetrit, zakonisht për të zhurmuar.
“Unë nuk jam duke gjykuar,” thotë Priestley. “Unë i rezistoj thirrjes për të thirrur hipokrizinë. Djemtë duhet ta shprehin atë me fjalë për veten e tyre. Me sytë hapur, të rinjtë janë krejtësisht të aftë për të bërë pjesën tjetër.”
6. Ndërtoni një komunitet
Ndërsa djemtë rriten, fokusi i tyre natyrisht zhvendoset nga familja e tyre në një komunitet më të gjerë. Për prindërit, humbja e këtij ndikimi mbi ta mund të jetë shqetësuese, por nëse ju keni bërë bazën, djali juaj ka një shans më të mirë për të gjetur modelet e duhura, qoftë në jetën reale apo në median e gjerë.
“Ne duhet të sigurohemi që djemtë të kenë një spektër të gjerë burrash tek të cilët mund të shikojnë, në mënyrë që të kuptojnë se të qenit burrë mund të përfshijë shumë gjëra të ndryshme,” thotë Copland. “Unë mendoj se ne e bëjmë këtë në shoqërinë tonë mjaft mirë për momentin, veçanërisht në hapësira si arti dhe muzika. Çështja është më pak se djemtë nuk kanë burra për të parë, është se disa burra japin përgjigje të lehta – p.sh., fajësojnë gratë – për problemet e burrave. Ne duhet t’u japim atyre përgjigje alternative. Burrat shpesh mund të jenë lajmëtarët më të mirë për këtë.”
7. Jepuni atyre mjetet për të qenë të shkolluar në mënyrë digjitale
“Në komunitetet që synojnë shëndetin mendor ose seksual të meshkujve, mund të gjesh shumë dezinformata”, thotë Smith Galer. Ajo përdor shembullin e NoFap, një komunitet në internet që përqendrohet rreth abstinencës së masturbimit, por ka pak akreditim shkencor ose mjekësor. Për ata me një shkallë të njohurive digjitale, ky duhet të jetë një flamur i kuq. Mësojini fëmijët tuaj se çfarë të kërkojnë.
Një sugjerim tjetër për shmangien e sjelljeve toksike në internet, siç është bullizmi në internet, është të kufizoni aksesin e fëmijëve në të. Jack Thorne, shkrimtari fitues i çmimeve pas “Adolescence” së bashku me Stephen Graham, po mbështet grupin Smartphone Free Childhood. Më shumë se 100,000 prindër i janë bashkuar skemës “paktin e prindërve”, duke u zotuar se do t’u ndalojnë telefonat inteligjentë fëmijëve të tyre deri në moshën 14 vjeç.
8. Bëjeni djalin tuaj t’ju shpjegojë teknologjinë
“Të rinjtë kanë aftësi të mahnitshme IT që ne nuk do t’i kemi kurrë sepse ata e kuptojnë atë botë më mirë se ne,” thotë Bromage. “Ajo që ata nuk e kuptojnë është rreziku.” Në vend që të monitorojnë përdorimin e tyre të internetit, ai sugjeron që ata të na tregojnë aplikacionet që përdorin dhe si funksionojnë. Ndërtoni këtë besim duke ofruar këshilla dhe duke inkurajuar djalin tuaj të pyesë pse njerëzit thonë gjëra të caktuara në mediat sociale ose nëse burimet e tyre janë të besueshme. “Ai mendim kritik nga babai mbytet,” thotë ai. “Është një udhëtim i ndërsjellë.”
9. Vetëm ji aty për ta
Të rinjtë u drejtohen grupeve në internet në kërkim të një modeli, por shpesh ata thjesht duan dikë me të cilin të shoqërohen. “Ne inkurajojmë baballarët të luajnë videolojëra me djemtë e tyre,” thotë Bromage. “Merreni ngadalë dhe sigurohuni që [shtëpia juaj] të jetë një hapësirë e dashur, mikpritëse dhe jo gjykuese.”
*Manosferë (manosphere), një term që identifikon ato hapësira digjitale të ndara vetëm mes burrave, ku përhapet maskuliniteti toksik, përmbajtje dhe teori thellësisht mizogjene dhe antifeministe.